Şirketler ürün hayat döngülerinin tüm kritik dönemlerinde, uygun stratejiyi belirlemek ve bunu en iyi şekilde uygulamak zorundadır. İş dünyasının tüm karmaşası içerisinde hem stratejik kararlar vermek, hem de onları uygulamak, çok kritik ve bir o kadar da nadir bulunan bir yetkinliktir. Strateji kurguluma ve uygulama yetkinliğini edinmek için, strateji alanında yazılan kitap ve makaleleri okumak, strateji duayenlerini dinlemek vb. pasif öğrenme teknikleri oldukça yetersiz kalır. Stratejik düşünce, teknik bir bilgi değil, bir yetkinliktir; ve satranç oynamak, dans etmek, heykel yapmak gibi yetkinliklerde olduğu gibi ancak yaşayarak öğrenilir.

Öte yandan, bir yönetici adayının strateji alanında gelişimini yaşayarak öğrenmeye bırakmak büyük risk barındırır. İlk olarak şirketler, yöneticilerinin gelişip iyi birer stratejist olması için yıllarca bekleme lüksüne sahip değildir. Stratejik düşünce yeteneğine sahip yöneticilere hemen şimdi ve her zaman ihtiyaçları vardır. İkinci olarak, stratejik yetkinlikleri deneme-yanılma ile doğal öğrenme süreçlerine bırakmak, sıklıkla yanlış karar uygulama riskini almak demektir.

Simülasyonların avantajları:

Bu problemleri çözmek için strateji eğitimcileri artık simülasyonlardan faydalanıyorlar. İşletme simülasyonları, katılımcılara risksiz bir ortamda karar verme ve deneme-yanılma yoluyla bir çeşit derin öğrenme fırsatı sunuyorlar. Tipik bir işletme simülasyonu; dört veya beş kişilik ekipler halinde, 6-10 dönemde, işletme kararları verilerek oynanıyor. İyi bir simülasyon; pazarlama, satış ve dağıtım, üretim, kalite yönetimi, finans ve kurumsal sorumluluk gibi tüm uzmanlık alanlarında kararlar alarak diğer takımlar ile rekabet etmeyi içerir. Simulasyonlar, özel bir rekabet modelleme algoritması ile, verilen kararların gerçek pazar koşullarına en yakın şekilde şirket performansına yansımasını sağlarlar.

Her karar dönemi sonrasında rekabet içindeki tüm takımlar, şirketlerinin performansını hisse senedi fiyatı, kârlılık, özsermaye verimliliği ve bunlar gibi diğer önemli performans boyutlarında, diğer şirketlerle karşılaştırmalı olarak, görürler. Böylece katılımcılar, verdikleri kararların pazar payı ve finansal durumlarına etkilerini anında öğrenirler. Simülasyon sonunda, stratejik konumlandırma ve fonksiyonlar arası koordinasyonun önemi her katılımcı için önemli birer öğrenim kazancı olur. İşletme simülasyonları, bu bütünsel öğrenme ve yetkinlik geliştirme avantajları sebebiyle dünyanın önde gelen MBA ve Executive MBA programlarında capstone derslerinde uygulanıyor.

Strateji eğitimi alanında yapılan araştırmalar işletme simülasyonlarının, varsayımları sorgulama, verileri değerlendirme, önerilerin mantığını sorgulama gibi kritik düşünme ve karar alma yeteneklerinde ciddi bir gelişime sebep olduğunu gösteriyor (Lovelace et al., 2016). Bunun iki temel sebebi, eğitim sürecinin yüzde yüz interaktivite ve anında geribildirim üzerine kurulmasıdır. Araştırmalar ayrıca, simülasyonla eğitim alan katılımcıların, diğer eğitim türlerine katılan katılımcılara göre, eğitimden daha memnun olduklarını ve öğrendiklerinin tavır ve davranışlarına daha çok değişikliğe sebep olduğunu göstermiştir (Bell et al., 2008). Örneğin simülasyonlardaki takım çalışması, katılımcıların etkin işbirliği ve liderlik yeteneklerini geliştirmede eşsiz bir fırsattır. Eğitimlerden sonraki dönemleri kapsayan araştırmalar ise, simülasyonlarda başarılı olan katılımcıların iş hayatlarında ilerledikçe diğer katılımcılara göre daha yüksek ücretler aldıklarını ve daha çabuk yükseldiklerini göstermiştir (Gosen & Washbush, 2004).

Etkin Simülasyon Uygulamaları:

Çalışanlarına strateji eğitimi planlayan şirketler, şirketlerinin bulunduğu sektöre veya karşı karşıya oldukları en önemli sorunlara göre en uygun simülasyonu seçebilirler. Örneğin, perakende alanında faaliyet gösteren şirketler pazarlama ve lojistiğin, tüketici elektroniği alanında faaliyet gösteren şirketler inovasyon ve araştırma-geliştirmenin, çimento gibi sermaye yoğun alanlarda hizmet veren şirketler ise finans fonksiyonunun öne çıktığı işletme simülasyonlarını tercih edebilirler. Simülasyonlara her kademeden çalışanın katılmasında fayda vardır. Böylece, bir şirketin rekabet ve müşterilerine en yakın çalışanlarının da strateji üretebilir konuma gelmesi sağlanabilir. Takımlar oluşturulurken katılımcıların farklı uzmanlık alanları ve deneyimlere sahip olanlardan seçilmesi, hem daha etkin stratejik kararlar verilmesinde, hem de katılımcıların birbirinden öğrenmesinde oldukça faydalı olur.

Simülasyonun en etkin öğrenme deneyimini sağlamasında eğitimci önemli bir rol oynar. Öncelikle eğitimci, karar dönemleri sonunda ortaya çıkan sonuçları anlamlı hale getirmeli ve takımların başarı veya başarısızlık sebeplerini iyi teşhis etmesine yardımcı olmalıdır. Bunu yaparken, yol gösterici olmayı tercih etmeli, tavsiye vermekten kaçınmalıdır; çünkü tavsiye vermek, katılımcının elinden nadide bir öğrenme fırsatını almak demektir. Eğitimci, takımların karar verme aşamalarında iyi gözlem yapmalı ve olumsuz takım dinamiklerinin oluştuğu durumlarda minimal fakat etkili yöntemlerle takımların sorunları aşmalarını sağlamalıdır. Eğitimci ayrıca simülasyonu iyi takip etmeli, rekabetin geldiği durumda şirketlerin kararları ve başarı durumları arasındaki sebep sonuç ilişkilerini belirlemeli, ve simülasyon sonunda bu gözlemlerini strateji bilgileriyle harmanlayarak katılımcılara anahtar öğrenme kazanımları olarak sunmalıdır.

 

Kaynaklar:

Bell, B. S., Kanar, A. M., & Kozlowski, S. W. (2008). Current issues and future directions in simulation-based training in North America. The International Journal of Human Resource Management, 19(8), 1416-1434.

Gosen, J., & Washbush, J. (2004). A review of scholarship on assessing experiential learning effectiveness. Simulation & Gaming, 35(2), 270-293.

Lovelace, K. J., Eggers, F., & Dyck, L. R. (2016). I Do and I Understand: Assessing the Utility of Web-Based Management Simulations to Develop Critical Thinking Skills. Academy of Management Learning & Education, 15(1), 100-121.

Continue reading Strateji eğitiminde teknoloji çağı: İşletme simülasyonları →